Thời gian gần đây có người đến yêu cầu trả lại đất, nếu không sẽ khởi
kiện để đòi lại. Tôi nghe nói thời gian lâu như vậy thì thời hiệu khởi
kiện đã hết, như vậy có đúng không?
Hoài Thu
Trả lời
Về thời hiệu khởi kiện, theo khoản 3 Điều 155 Bộ luật Dân sự, thời hiệu
khởi kiện vụ án dân sự là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để
yêu cầu tòa án giải quyết vụ án dân sự để bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện.
Điểm a khoản 3 Điều 159 Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi, bổ sung năm
2011) quy định về thời hiệu khởi kiện đối với tranh chấp về quyền sở hữu
tài sản: tranh chấp về quyền sở hữu tài sản; tranh chấp về đòi lại tài
sản do người khác quản lý, chiếm hữu; tranh chấp về quyền sử dụng đất
theo quy định của pháp luật về đất đai thì không áp dụng thời hiệu khởi
kiện.
Với các quy định nêu trên, trường hợp của bạn không thuộc trường hợp áp
dụng thời hiệu khởi kiện. Nói các khác, chủ sở hữu, chủ sử dụng tài sản
có quyền khởi kiện bất cứ lúc nào mà không bị hạn chế về thời hạn.
Về việc gia đình bạn có phải trả lại thửa đất hay không, theo quy định
tại khoản 1 Điều 247 Bộ luật Dân sự: “Người chiếm hữu, người được lợi về
tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai
trong thời hạn 10 năm đối với động sản, 30 năm đối với bất động sản thì
trở thành chủ sở hữu tài sản đó kể từ thời điểm bắt đầu chiếm hữu”. Do
vậy, nếu gia đình bạn chứng minh được là đã chiếm hữu, sử dụng thửa đất
đó ngay tình, liên tục, công khai từ 30 năm trở lên thì gia đình bạn trở
thành chủ sở hữu tài sản kể từ thời điểm bắt đầu chiếm hữu.
Mặt khác, theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự, người kiện đòi
tài sản phải đưa ra chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu đòi tài sản của
mình là có căn cứ và hợp pháp. Do vậy, kể cả trường hợp gia đình bạn
không chứng minh được là đã chiếm hữu, sử dụng thửa đất đó ngay tình,
liên tục, công khai từ 30 năm trở lên thì điều đó cũng không có nghĩa là
gia đình bạn phải trả lại thửa đất cho người khởi kiện.
Việc gia đình bạn có phải trả lại thửa đất hay không phụ thuộc vào
những căn cứ mà nguyên đơn đưa ra có đủ cơ sở chứng minh họ là chủ sở
hữu, chủ sử dụng hợp pháp tài sản mà họ đang kiện đòi hay không và yêu
cầu kiện đòi của họ có phù hợp với quy định của pháp luật về kiện đòi
tài sản hay không. Nếu các tài liệu, chứng cứ mà nguyên đơn xuất trình
không đủ giá trị chứng minh thì yêu cầu của họ cũng không được tòa án
chấp nhận.
Luật sư Đỗ Trọng Linh
Công ty Luật Bảo An, Hà Nội
