Ngôi nhà này xây dựng trước khi địa phương yêu cầu giấy tờ đầy đủ, từ đó đến nay chỉ có giấy tờ viết tay và xác nhận tạm chứ chưa bao giờ làm sổ đỏ.

Ba mẹ mất, lo xong việc giỗ chạp, anh cả nói rằng anh muốn đứng tên toàn bộ mảnh đất và căn nhà, vì là con trưởng và là người sống cùng mẹ nhiều năm.

Tôi và em út đều nói tài sản của ba mẹ để lại cần chia đều. Hơn nữa tôi và em út cũng mới ngoài đôi mươi, đều túng thiếu, cần tiền như nhau. Nhưng anh cả gạt đi, bảo nhà đất này không có sổ đỏ, không phải tài sản hợp pháp để đem ra chia, muốn gì thì tự đi mà hỏi chính quyền.

Tôi bắt đầu lo lắng. Từ nhỏ đến lớn, chúng tôi đều coi đây là nhà của gia đình, là nơi anh em quay về. Nếu mặc kệ, sau này có thể ngôi nhà sẽ thành tài sản đứng tên một người, còn hai chúng tôi chẳng liên quan. Tôi không muốn tranh chấp gây xào xáo tình cảm nhưng cũng không thể vì im lặng mà mất quyền của mình.

Điều khiến tôi băn khoăn nhất lúc này là: Nhà đất không có sổ đỏ, nhưng có nguồn gốc sử dụng ổn định từ ông bà và mẹ tôi, vậy liệu tôi có thể yêu cầu khởi kiện để chia thừa kế hay không? Thủ tục cụ thể nào, xin được tư vấn và cảm ơn rất nhiều.

Độc giả Minh Phụng

Luật sư tư vấn: 

Theo Điều 609 Bộ luật Dân sự về quyền thừa kế, cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật; người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.

Pháp luật quy định về 2 trường hợp là hưởng thừa kế theo di chúc và hưởng thừa kế theo pháp luật. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng khi không có di chúc, di chúc không hợp pháp...

Như vậy, với quy định nói trên, việc cha mẹ bạn chết mà không để lại di chúc thì di sản của mẹ bạn để lại được chia theo pháp luật (chia đều cho hàng thừa kế thứ nhất của người chết gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi). Do ông, bà, cha, mẹ của bạn đều đã chết nên di sản mẹ bạn để lại sẽ được chia đều cho 3 người con.

Việc chia thừa kế không đòi hỏi phải được sự đồng ý của những người thừa kế khác. Do vậy, trên phương diện pháp luật, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu tòa án chia thừa kế sau khi mẹ bạn qua đời.

Về di sản thừa kế là quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất thì pháp luật không đòi hỏi phải có giấy chứng nhận (sổ đỏ). Quá trình giải quyết, nếu có căn cứ xác định tài sản tranh chấp là di sản thuộc sở hữu, sử dụng của người chết để lại thì dù chưa được cấp sổ đỏ tòa án vẫn có quyền chia thừa kế theo quy định của pháp luật cho những người thừa kế .

Về thủ tục, bạn nộp đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế đối với di sản của mẹ bạn để lại tại Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền (nơi có đất). Kèm theo đơn kiện, bạn nộp bản sao giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử của cha, mẹ, ông bà bạn, giấy khai sinh của người khởi kiện, các giấy tờ, tài liệu liên quan đến nhà, đất cha mẹ bạn để lại như trích lục thửa đất do địa chính xã, phường cấp, giấy tờ mua bán viết tay trước đây, hóa đơn nộp thuế đất hàng năm, phiếu thông tin nơi cư trú của người khởi kiện và các giấy tờ, tài liệu khác mà bạn thấy rằng cần cung cấp để tòa án có căn cứ thụ lý vụ án (Biên bản họp gia đình, biên bản hòa giải tại xã, phường...).

Sau khi nhận đơn, nếu đủ điều kiện, tòa án sẽ tiến hành thụ lý và giải quyết theo quy định của pháp luật.

Luật sư Vũ Tiến Vinh
Công ty Luật Bảo An, Hà Nội

Nguồn: https://vnexpress.net/nha-dat-khong-so-do-chia-thua-ke-duoc-khong-4962139-p2.html