Theo Điều 122 Bộ luật Dân sự, giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người tham gia giao dịch có năng lực hành vi dân sự;
b) Mục đích và nội dung của giao dịch không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội;
c) Người tham gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện.
Với quy định trên thì các giao dịch liên quan đến tài sản phạm pháp đều
không có hiệu lực (vô hiệu) bởi những giao dịch này không được thực
hiện bởi chủ sở hữu tài sản hoặc người quản lý hợp pháp của tài sản (vi
phạm điều cấm của pháp luật). Tài sản phạm phạm phải được trả lại cho
chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp.
Để giải quyết hậu quả của giao dịch vô hiệu, Điều 137 Bộ luật Dân sự
quy định giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm
dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập. Khi giao
dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn
trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì
phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi
tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây
thiệt hại phải bồi thường.
Như vậy, với quy định trên thì bạn không thể nhận lại xe mà chỉ có
quyền yêu cầu tiệm cầm đồ hoàn trả lại cho bạn số tiền bạn đã thanh toán
và yêu cầu họ bồi thường thiệt hại (nếu họ có lỗi).
Việc bạn yêu cầu tiệm cầm đồ hoàn tiền là quan hệ dân sự nên các bên có
thể thỏa thuận về số tiền mà tiệm cầm đồ phải trả lại cho bạn mà không
nhất thiết bằng đúng số tiền bạn đã thanh toán.
Trường hợp họ không đồng ý hoàn trả, bạn có quyền khởi kiện tại tòa án
nhân dân có thẩm quyền. Kèm theo đơn khởi kiện, bạn cần nộp cho tòa án
hợp đồng mua bán xe, văn bản của cơ quan công an về việc thu giữ xe và
các tài liệu khác có liên quan để tòa án xem xét, giải quyết.
Luật sư Vũ Tiến Vinh
Công ty Luật Bảo An, Hà Nội